Levensloop van de oud-bewoners van de Van Bleiswijkstraat 54

ANDRIES ZWAAN: Geboren 6  november 1904 te Enkhuizen. Overleden op 23 april 1975 te  Hoogwoud en in Breukelen begraven. Hij trouwt met Cornelia Jacoba Hoek (Cor). Geb. 4 augustus 1903 te Heinekenszand, overleden te Breukelen op 19 mei 1964. Zij krijgen 1 dochter: Johanna Sophia Zwaan (Fiep) Geb. 20 maart 1941 te Zwartsluis.

Opleiding
1919 Andries kiest na de MULO voor de Zeevaartschool in Den Helder en behaalt de rang van derde stuurman. Het zeemansleven bevalt hem niet en kiest vervolgens voor de studie Theologie aan de VU.  Dat is een kostbare zaak maar Opa Jacob Zwaan vindt particuliere subsidiegevers onder voorwaarde dat hij de studie afmaakt. Opa Jacob moet zeer verheugd zijn geweest over deze studie-switch want de Gereformeerde VU ligt hem na aan het hart. Op de Kuipersdijk 46 heeft nog heel veel jaren een groen VU-spaarbusje bij de telefoon gestaan.

VU-spaarbusje
De Vrije Universiteit is opgericht in 1880 door een groep protestanten onder leiding van Abraham Kuyper, zij waren het niet eens met de vrijzinnige manier waarop op andere universiteiten onderwijs gegeven werd. Het “Vrij” in de naam betekent onafhankelijk van de staat, maar dat betekent tegelijkertijd afhankelijkheid van donaties.
Vanaf 1932 werd door de Vrouwen-VU-hulp in de gereformeerde huishoudens daarom groene spaarbusjes met het portret van Kuyper gedistribueerd. Met deze eigen financiële actie voor de Vrije Universiteit laten de vrouwen zien dat zij ook meetellen. In 1956 wordt de 100.000ste spaarster genoteerd en in de loop der jaren ruim zeventien miljoen gulden bijeengebracht. Omdat de overheid sinds 1970 ook het wetenschappelijk onderwijs aan de VU voor honderd procent bekostigt wordt het VU-busje overbodig en het spaarbusje wordt in 1992 opgeheven. Bij het honderdjarig bestaan van de VU in 1980 schenkt de Rabobank het beeldje van de VU-spaarster aan de jubilerende universiteit, gemaakt door Pieter de Monchy. Het beeld wordt in de Hortus van de VU geplaatst.  

Loopbaan
In 1937 wordt hij bevestigd als kandidaat/dominee in de Gereformeerde kerk te Zwartsluis. Hij wordt in 1946 beroepen bij de Gereformeerde gemeente in Breukelen.  Hier zou hij dominee blijven tot zijn emeritaat in 1969.

Verliefd, verloofd, getrouwd
Het trieste verhaal over de trouwdag met Cor Hoek, domineesdochter in Enkhuizen, dat gepaard ging met het overlijden van zijn vader Jacob Zwaan op dezelfde dag wordt elders beschreven  op deze website. (Zie onder Eerste verdieping/alkoof). Op 20 maart 1941 wordt dochter Johanna Sophia (Fietje/Fiep) in Zwartsluis geboren. Door de zwangerschap en bevalling wordt zijn vrouw getroffen door reuma. Geneesmiddelen zijn er nauwelijks en de stijfheid maakt dat er permanente hulp in het gezin nodig is. Als dochter Fiep uit huis is, zijn vrouw overleden en Andries met emeritaat is koopt hij een een bungalowtje  in Hoogwoud. Hier overlijdt hij in 1975.

1938 Andries komt dikwijls op familiebezoek naar Enkhuizen. Hier logeert de jonge dominee met zijn jonge gezonde vrouw Cor Hoek op de Kuipersdijk.  
vlnr: Cor Zwaan-Hoek, Oma Fie Zwaan, Riek, Trijn, Fie en Andries met jachthond Tello.

1943  Andries brengt met zijn vrouw Cor en dochtertje Fiep een familiebezoekje aan Enkhuizen op de Kuipersdijk 46.
vlnr zittend: oma Fie Zwaan en Cor Zwaan-Hoek, moeder van Fietje (Fiep).
vlnr staand: Andries met Fietje, nicht Fie (of Jet?) Schreuder, moeder Marie Zwaan – v.d. Veen met mij op de arm (zij is zwanger van Jaap), Gerrit Zwaan, Fie en Riek Zwaan.

Gezondheid
1941 Na de geboorte van dochter Fietje werd zijn vrouw Cor door reuma geveld.  (Schoon)zusje Trijn Zwaan vertrekt naar Zwartsluis om het jonge gezinnetje te helpen. Zijn vrouw Cor blijft ook na de bevalling ziek en heeft veel lichamelijke verzorging en huishoudelijke hulp nodig. Levenslang reumapatiënt. De kleine Fietje  heeft natuurlijk ook de nodige zorg nodig. Er komt een hulp-voor-dag-en-nacht in huis. Haar naam is Truus van Maanen. Zij was pas 26 jaar en zou haar hele leven met toewijding zorg aan het gezin verlenen.

Truus met haar onafscheidelijke sigaretje.

 

 

 

 

 

Truus van Maanen

Truus is inmiddels overleden maar haar jongere zus Ger Jonker – van Maanen (geb. 15 juli 1926) woont in Hoorn en ondanks haar hoge leeftijd vertelt zij beeldend over de laatste jaren van zus Truus.

Truus van Maanen, hulp-voor-dag-en-nacht
2 november 1920 – 18 mei 2002

met dank aan  Ger Jonker – van Maanen (2014)

Truus kwam uit een groot boerengezin in Voorthuizen. Gereformeerd. Na de oorlog zocht Truus een nieuwe baan en solliciteerde bij de gereformeerde pastorie te Breukelen bij dominee Zwaan en zijn gezin. Ze had een goede aanbeveling want zij had een poosje gewerkt op het koninklijk landhuis De Hoge Wal waar hun broer lijfwacht was geweest van Prins Bernhard en Juliana.  Truus werd aangenomen en zij zou haar hele leven blijven bij de dominee en zijn gezin. Dat was nog geen geringe taak  want de toenemende zorg voor “haar mevrouw”,  de zorg voor de jonge Fietje, de representatieve functie van de dominee en de grote tuin met kippen hadden veel aandacht nodig.  Als ik dan wel eens even op visite ging bij mijn zus dan kwam het zelden gelegen want ze was immer met “mevrouw” bezig. Ze kon niet gemist worden en vond dat prima zo.
Truus is na het emiraat van Ds. Andries Zwaan  in 1969 ook meeverhuisd naar Hoogwoud. Zijn vrouw was al overleden in 1964 en Fietje (Fiep) was al getrouwd en naar Frankrijk verhuisd. Zij heeft Andries Zwaan tot aan zijn overlijden verzorgd in 1975. Daarna werd het stil. Heel stil. Zij kon maar moeilijk aansluiting vinden bij anderen. Hoewel zij goed contact met de buren had en met haar familie, sloot ze zich af en er  volgden er moeilijke eenzame jaren. Uiteindelijk ging het helemaal mis. In 1993 moest zij worden opgenomen in het verpleeghuis Lindendael. Ze sprak tegen niemand meer tot zij overleed op 18 mei 2002. Zij was 81 jaar geworden. Op haar overlijdenskaart staat: Als de dag van het leven is verlopen. Het doel bereikt met laatste kracht, dan gaat de hemel voor haar open, is zij voor eeuwig thuis gebracht. Zover we konden, zijn we met je meegegaan. Door jouw liefde blijf je voor ons voortbestaan.

Andries: Alles juicht in mij

Andries heeft in de 50-er jaren TBC opgelopen en moest 1 jaar kuren in het sanatorium in Harderwijk. Hier ontdekte hij zijn kunstzinnige kant. Een aantal schilderijen van zijn hand zijn nog in de familie.  Andries was een verwoed jager en visser. Hij logeerde meestal bij broer Gerrit op de Van Bleiswijkstraat. Als hij dan ’s morgens opstond lachte de dag hem toe en zo begroette hij eens mijn moeder met de legendarische woorden: Marie, alles juicht in mij.

 

Fiep Zwaan, dochter van Andries en Cor

Fiep groeide op in Breukelen maar was heel veel in Enkhuizen. De logeerpartijtjes en uitstapjes met de familie en ook soms met de Belgische Familie zijn ontelbaar geweest en voor mij onvergetelijk.

Na de middelbare school gaat Fiep naar de kunstacademie om zich vooral bezig te houden met de Textiele kunst.
1966 Fiep trouwt op 11 november 1966 in Breukelen met de Franse kunstenaar Michel Deschamps. Mijn vader, Gerrit Zwaan,  is getuige.

Het kunstenaarsechtpaar gaat in Parijs wonen, maar Fiep blijft in Nederland als docente werken. Voor de Gereformeerde kerk in Hoorn Het Octaaf ontwierp ze  Antependia (kleden die in de kerk over de liturgietafel worden gehangen. De kleur ervan geeft aan in welke periode van het kerkelijke jaar we ons bevinden). Deze hangen nu in de gevangenis van Hoorn (De Glasbak)

Fiep is vele jaren als docente werkzaam geweest op diverse kunstacademies o.a. in Den Haag. Twee bijzondere werkstukken van Fiep Zwaan hebben een plaats gekregen in het Textielmuseum te Tilburg.

Links: Twee nichtjes Rita en Fiep Zwaan (1958).  

Rita: Ik draag hier mijn zelfgemaakte jurkje in het toen ongelooflijk populaire roze BB-ruitje. Op de MULO kregen we naailes van juffrouw Kingma. Van deze lessen heb ik tot op de dag van vandaag profijt gehad. Nooit goed begrepen waarom zulke praktische lessen afgeschaft zijn. Toen mijn kinderen vele jaren later het huis uit gingen moesten zij van mij tenminste een kledingstuk zelf gemaakt hebben……!